4.Gürültü Kirliliği Kontrolü ve Denetimleri

 A. Gürültü Hakkında Bilgiler
Günümüzde yaşadığımız çevrenin kalitesini ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen önemli faktörlerden biri de gürültüdür. Gürültüyü, “hoşa gitmeyen, istenmeyen, rahatsız edici ses” olarak tanımlayabiliriz.
Ses, nesnel bir kavramdır. Yani ölçülebilir ve varlığı kişiye bağlı olarak değişmez. Gürültü ise öznel bir kavramdır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere bir sesin gürültü olarak nitelenip nitelenmemesi kişilere bağlı olarak değişebilir. Kimilerinin severek ve eğlenerek dinlediği müzik diğerlerini rahatsız edebilir.
Özellikle hızlı büyüyen şehirlerde, mesken ve sanayi alanlarının plansız ve iç içe gelişmesi, trafik yoğunluğunun artması, elektrik, elektronik ve mekanik aletlerin günlük hayatımıza daha çok girmesiyle birlikte gürültüden rahatsızlık artmakta ve giderek insanlarımızın dinlenebilecekleri, çalışabilecekleri kısaca huzurlu şekilde yaşayabilecekleri mekânlar azalmaktadır.
Diğer taraftan, başkalarının istirahat hakkına saygının ve çevre hassasiyetinin yeterince gelişmediği durumlarda, eğlence ve diğer günlük faaliyetlerden kaynaklanan gürültü, yoğun şikâyetlere ve başta işitme kaybı ve uyku bozukluğu olmak üzere ciddi fiziksel ve ruhsal rahatsızlıklara sebep olmaktadır. Günlük yaşamda, seslerin varlığı, insanların kendilerini iyi hissetmesi için gereklidir. Konuşma, müzik, doğadaki sesler, yaşantımız için vazgeçilmezdir.
Ancak, istenmeyen ses olarak tanımlanan gürültü, insan sağlığını olumsuz olarak etkiler. Günümüzde gürültünün olumsuz etkileri, eskiden olduğu gibi, sadece fabrikalarda uzun süreli gürültüye bağlı işitme kaybı durumlarında incelenmemektedir. Araştırmalar, açık alanlar ve iç mekânlardaki her tip gürültüyü kapsamaktadır.

GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI
Gürültü kaynakları değişik yönlerden gruplandırılabilir. Seslerin doğuş biçimlerine göre havada ve katı ortamlarda doğan gürültüler, akustik yönden noktasal, çizgisel ve düzlemsel kaynaklardan yayılabilirler. Akustik kirlilik oluşturan gürültüler; kaynak ve alıcıların bir çevredeki konumuna ve yayılma yollarına bağlı olarak iki grupta incelebilir:
Açık alanda mevcut olan gürültü kaynakları: Yapıların dışında yer alankaynaklardan üretilen ve gerek yapı içindeki hacimleri ve gerekse yapı dışındaki açık alanları kullanan kişileri etkileyen gürültülerdir. (Endüstri gürültüleri, ulaşım gürültüleri, yapım (şantiye) gürültüleri, insan etkinliklerine ilişkin gürültüler, eğlence ve ticari amaçlı gürültüler)
Yapı içi gürültü kaynakları: Yapıların içinde yer alan kaynaklardan doğan seslerdir. (Konuşma sesleri, adım sesleri, ev araçlarının gürültüleri, yükseltilmiş müzik sesleri, kapı çarpmaları, büro gürültüleri )

GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ
Gürültünün etkisine karşı insan davranışları iki grupta toplanmaktadır. Birincisi, ancak duygu ve duyuların açıklanmasıyla belirlenebilen psikolojik rahatsızlık, ikincisi ise; çeşitli ölçme metotlarıyla belirlenebilen fizyolojik rahatsızlıktır. Bu sebeple, insan sağlığı ve konfor şartları açısından mimari tasarım aşamasında gürültü kontrolü yapılması gerekir.
Gürültünün insan üzerindeki etkileri incelenirken üç önemli etken göz önüne alınabilir:
• Can sıkması,
• İletişimi engellemesi,
• Devamlı duyma bozukluğu riski,
Bunlarla beraber, hacmin kullanımı, hangi zamanda kullanıldığı, gürültünün süresi ve tipi gibi dikkate alınması gereken birçok etken bulunmaktadır.
Gündüz (Leq) (dBA) Etki
55-60 Gürültü rahatsız eder
60-65 Rahatsızlık belirgin bir şekilde artar
65 üzeri Davranış biçiminde engellemeler oluşur, gürültü kaynaklı zararlı semptomlar oluşur

Gürültü Derecesi Etkilenme Aralığı (dBA) Sağlık Üzerine Etkileri
1.Derecedeki gürültüler 30-65 Konforsuzluk, rahatsızlık, öfke, kızgınlık, uyku düzensizliği ve konsantrasyon bozukluğu.
2.Derecedeki gürültüler 65-90 Fizyolojik reaksiyonlar; kan basıncı artışı, kalp atışlarında ve solunumda hızlanma, beyin sıvısındaki basıncın azalması, ani refleksler
3.Derece gürültüler 90-120 Fizyolojik reaksiyonlar, baş ağrıları.
4.Derece gürültüler 120-140 İç kulakta devamlı hasar, dengenin bozulması
5.Derece gürültüler >140 Ciddi beyin tahribatı, kulak zarının patlaması

B. Mevzuat
Çevresel gürültüye maruz kalınması sonucu kişilerin huzur ve sükununun, beden ve ruh sağlığının bozulmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı (Değişik 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) Resmi Gazete’de Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği yayınlanmıştır.
C. Büyükşehir Belediyemizin Yetki ve Sorumlulukları
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 29.06.2006 tarih ve 2006/16 sayılı Genelgesi ile Büyükşehir Belediyesi sınırları dahilinde, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ile ilgili şikayetleri değerlendirme, adı geçen yönetmeliğe uyulup uyulmadığını denetleme ve idari yaptırım kararı verme yetkisi Büyükşehir Belediye Başkanlığımıza devredilmiştir.
*Çevre Kanunu gereği yetki devri yapılan belediyeler, belediye sınırları ve mücavir alan içinde gürültü kaynaklarını programlı, programsız veya şikâyetlere istinaden gerektiğinde diğer mevzuat kapsamında yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyon içinde, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara uyulup uyulmadığını denetlemek,
*Gerektiğinde gürültü kaynakları için akustik rapor veya çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlattırmak, bu raporları incelemek ve değerlendirmek, bu Yönetmeliğin ihlalinin tespiti halinde idari yaptırım uygulamakla,
*Stratejik Gürültü Haritaları ve Eylem Planlarını hazırlamakla yükümlüdür.
D. Hangi Şikayet Nereye Yapılmalıdır?

GÜRÜLTÜ ŞİKAYETİ KONUSU BAŞVURUDA BULUNULACAK YETKİLİ İDARE

- Endüstri tesisleri gürültüsü
- Eğlence yeri gürültüsü
- Atölye, İmalathane ve İşyeri gürültüsü
- Bina içinde yapılan tadilat dışında şantiye (inşaat) faaliyetleri gürültüsü
- Karayolları, demiryolları, havaalanı gürültüsü
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yetki almış, Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer İlçelerinde İlçe Belediyesine, diğer ilçelerde Bursa Büyükşehir Belediyesine
- Susturucu veya ses giderici diğer parçaları olmadan bir motorlu kara taşıtı kullanma
- Korna veya ses çıkaran başka bir cihazın zorunlu haller dışında kullanma
- Toplu taşıma araçlarında müzik sesinden kaynaklanan gürültü Belediye sınırları içinde İl/İlçe Emniyet (Trafik) Müdürlüğü
Belediye sınırları dışında İl/İlçe Jandarma Komutanlığı
- Deniz ve deniz araçlarından kaynaklanan gürültü Sahil Güvenlik Komutanlığına Bağlı Bot Komutanlıkları
- Dini tesislerde ses yükseltici kullanımından çevreye yayılan gürültü Diyanet İşleri Başkanlığı ve İl/İlçe Müftülükleri
- Ev faaliyetleri ve komşuların oluşturduğu gürültü (Konut içerisinde kişilerin kendi davranış ve alışkanlıklarından kaynaklanan; kapı, pencere kapatma, yürüme, konuşma, temizlik yapma, mobilya çekme, televizyon seyretme, radyo dinleme, eğlence amacı dışında kullanılan her türlü müzik aleti, çamaşır makinesi, buzdolabı, elektrik süpürgesi gibi aletleri kullanma, evcil hayvan besleme gibi faaliyetler ile bina içinde yapılacak tadilatı)

İlgili Belediye Zabıtası veya Kolluk Kuvveti (Polis veya Jandarma)
- Ev faaliyetleri ve komşuların oluşturduğu gürültü haricinde, konut ve bahçesindeki gürültü (düğün vb gibi kutlama, havai fişek atımı gürültüsü gibi) Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yetki almış, Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer İlçelerinde İlçe Belediyesine, diğer ilçelerde Bursa Büyükşehir Belediyesine
- Konut ve bahçesinin dışındaki kişilerden meydana gelen gürültü (yüksek sesle konuşarak, bağırarak, anons sistemleri gibi ses yükseltici araçlar kullanılarak ve darbeli düzenli veya düzensiz sesler çıkararak propaganda, reklâm, duyuru, tanıtım ve satış yapmak, sokakta yapılan eğlenceler (düğün, havai fişek atımı v.b.)
İlgili Belediye Zabıtası veya Kolluk Kuvveti (Polis veya Jandarma)
- Hayvan sesi gürültüsü İlgili Belediye Zabıtası veya Kolluk Kuvveti (Polis veya Jandarma)
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı sorumluluğunda olan gürültü şikayetlerinizi gurultu@bursa.bel.tr ve alo153@bursa.bel.tr adreslerine veya İstek şikayet Bildirim Hattı (0224) 444 16 00 / 234 40 00 / 153 ‘e bildirebilirsiniz.
E. Cezalar
2872 sayılı Çevre Kanununa göre çıkarılan yönetmelikle belirlenen önlemleri almayan veya standartlara aykırı şekilde gürültü ve titreşime neden olanlara 2015 yılı itibariyle, konutlar İçin 770 TL, ulaşım araçları için 2.3216 TL, işyerleri ve atölyeler İçin 7.746 TL, fabrika, şantiye ve eğlence gürültüsü İçin 23.249 TL idarî para cezası verilir.
F. Canlı Müzik İzin Belgesi
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde;
Eğlence yeri bir konaklama tesisi bünyesinde veya müstakil olarak faaliyet gösteren, müşterinin eğlence ihtiyacını karşılamaya yönelik canlı müzik hizmeti veren işyerini”
Canlı müzik “gerçek enstrüman ve/veya seslerle veya banttan ya da elektronik olarak yükseltilmiş ses kaynağı kullanılarak yapılan müzik türünü”,
Hassas kullanımlar “konut, yataklı hizmet veren konaklama tesisleri, eğitim kurumları, açık arazideki ve yerleşim alanı içindeki sessiz alanlar gibi kullanımları”,
Çok hassas kullanımlar “yataklı hizmet veren sağlık kurumları, eğitim dönemlerinde yatılı eğitim kurumları, çocuk ve yaşlı bakım evleri gibi kullanımları”,
Çok hassas kullanım alanları “çok hassas kullanımların sınırlarından itibaren 250 metreyi içine alacak şekilde belirlenen alanı” ifade etmektedir.
Aynı Yönetmeliğin 24. (a),(d), (ğ) bendlerinde (özetle) aşağıdaki şartlar yer almaktadır.
a) Çok hassas kullanım alanlarındaki açık ve yarı açık eğlence yerlerinde canlı müzik yayını yapılması yasaktır. Bu alanlarda, açık ve yarı açık eğlence yerlerinin kurulmasına izin verilmez. Bu alanlardaki mevcut açık ve yarı açık eğlence yerleri kapalı hale getirilir.
d) Hassas kullanımların bulunduğu alanlarda faaliyet gösteren açık ve yarı açık eğlence yerlerinde, 24.00-07.00 saatleri arasında canlı müzik yayını yapılması yasaktır. Diğer saatlerde ise yönetmelik sınır değerlerini sağlayacak şekilde faaliyetlerini sürdürür,
Canlı Müzik İzin Belgesi
Canlı müzik izin belgesi işyeri açma çalışma ruhsatını düzenleyen yetkili idare tarafından verilir. Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları dahilinde canlı müzik izin belgesi almak isteyen işyerinin bağlı bulunduğu ilçe belediyesine müracaat etmesi gerekmektedir.
Yetki devri olmayan ilçe belediyesi tarafından Büyükşehir Belediyesine konu ile ilgili görüş sorulmakta, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan gürültü konusunda ön yeterlilik/yeterlilik almış kurum ve kuruluşlardan birine hazırlatılan “Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu”na istinaden Yönetmelik hükümleri çerçevesinde görüşümüz İlçe Belediyesine bildirilmektedir.
G. Gürültüyü azaltmak İçin Tedbirler
- Susturucu ve ses giderici diğer parçaları olmadan bir motorlu kara taşıtı ile trafiğe çıkılmaması
- Motorlu taşıtların üzerinde veya içinde, korna veya ses çıkaran başka bir cihazın gereksiz yere kullanılmaması
- Hız sınırlarına uyulması
- Yüksek viteste ve düşük devirde sürme şeklinin benimsenmesi
- Radyo, televizyon ve müzik aletlerinin yerleşim alanlarında ve gürültüye duyarlı bölgelerde rahatsızlık verecek seviyede seslerinin yükseltilmemesi veya konumlandırılmaması
- Konut bölgelerinde insanları çok rahatsız eden sokak düğünlerinin ve havai fişek kullanımının yapılmaması
- Yol ve bina inşaatı işlerinde kullanılan ekipmanların konut bölgelerinde akşam ve gece saatlerinde kullanılmaması
- Yerleşim yerlerinde lokomotif sürücülerinin birbirlerine sesli sinyal vermelerinin yasaklanması
- Hava alanları ve sanayi bölgelerinin yerleşim yerlerinden uzakta kurulması
- Gürültüye duyarlı alanların iyi bir kent planlaması yapılarak trafiğin yoğun olduğu bölgelerden uzakta kurulması
- Yerleşim yerlerinde, gürültü rahatsızlığının önlenmesi ve sağlığın bozulmaması için yapılarda ses yalıtımına önem verilmesi.

H. İrtibat Bilgileri
Telefon : (0224) 444 16 00 / 234 40 00 / 153
Fax : (0224) 220 18 99
E-Mail : cevre.kontrol@bursa.bel.tr , gurultu@bursa.bel.tr, http://gurultu.cevreorman.gov.tr/gurultu